Wzrok jest jednym z najważniejszych zmysłów, ponieważ dostarcza nam aż 80% informacji o otaczającym świecie. Niestety, wraz z upływem lat może ulec pogorszeniu, a powodem tego mogą być zarówno zmiany związane z wiekiem, które zachodzą w różnych strukturach oka i procesach wzrokowych, jak i choroby oczu. Jedną z nich jest zwyrodnienie plamki żółtej AMD, które można leczyć w ramach Programu Lekowego NFZ.
Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej AMD?
AMD (z ang. Age-related Macular Degeneration), czyli zwyrodnienie plamki żółtej jest schorzeniem siatkówki, które występuje w obrębie plamki żółtej, zwanej makulą. Jest to część siatkówki oka odpowiedzialna m.in. za ostre widzenie i rozróżnianie detali w centralnym polu widzenia. I dlatego chorujący na AMD mogą mieć problemy z czytaniem, pisaniem, a nawet odróżnianiem kolorów.
– AMD może rozwinąć się w wyniku naturalnego starzenia się organizmu, ponieważ plamka żółta, podobnie jak na przykład soczewka naszego oka, może „zużywać się” i z wiekiem ulegać stopniowej degradacji. W grupie ryzyka chorujących na zwyrodnienie plamki żółtej są więc przede wszystkim osoby w wieku 45+. Jednak nie należy traktować tego jako regułę – mówi dr n. med. Maciej Stępień, specjalista w dziedzinie leczenia chorób siatkówki w Centrum Medycznym CONTACT-MED w Łodzi.
Jakie są rodzaje zwyrodnienia plamki żółtej AMD?
Zwyrodnienie – nazywane także degeneracją – plamki żółtej AMD występuje w dwóch postaciach: niewysiękowej (suchej) i wysiękowej (mokrej). Postać sucha (czyli tzw. zanikowa) dotyczy ok. 90% wszystkich przypadków i stanowi łagodniejszy typ schorzenia. Rozwija się powoli, często niezauważalnie i przez lata.
– W przypadku suchej postaci AMD zmiany zachodzące w plamce żółtej mają charakter zanikowy. Obumierają fotoreceptory, czyli komórki odpowiedzialne za prawidłowe odbieranie wrażeń wzrokowych oraz komórki nabłonka barwnikowego i choriokapilary odpowiedzialne za funkcjonowanie siatkówki. Obumieranie fotoreceptorów zachodzi bardzo powoli i przez wiele lat pacjent nawet może nie zauważać, że coś dzieje się z jego wzrokiem – wyjaśnia dr M. Stępień.
Wysiękowa postać AMD związana jest z powstawaniem nieprawidłowych naczyń w okolicy plamki żółtej, które tworzą tzw. błonę podsiatkówkową – neowaskularną. Wówczas na dnie pojawiają się przesięki i krwotoki. Wysiękowa postać AMD ma zwykle ciężki przebieg i rozwija się bardzo szybko, dlatego znaczna utrata widzenia może nastąpić nawet w ciągu kilku dni.
Leczenie chorób siatkówki w Centrum Medycznym CONTACT-MED
Objawy zwyrodnienia plamki żółtej AMD
Objawy zwyrodnienia plamki żółtej AMD oka mogą różnić się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z AMD suchym czy mokrym. Jednymi z pierwszych symptomów mogą być: pogorszenie jakości widzenia bliskiego, niewyraźne widzenie centralne (czyli „na wprost”) lub różne zniekształcenia obrazu. Co istotne, zwykle zmiany degeneracyjne obejmują najpierw jedno oko, co może pozostawać niezauważone przez chorego, ponieważ oko zdrowe funkcjonuje jeszcze właściwie.
Przykładowe charakterystyczne symptomy AMD to np.:
- pogorszenie widzenia w nocy,
- niewyraźne widzenie z bliska,
- trudności przy czytaniu i pisaniu,
- „falowanie” linii prostych,
- pojawienie się w polu widzenia ciemnej plamy.
Czasami chory może nie dostrzegać żadnych objawów, mimo rozwijającej się choroby – dlatego zaleca się regularne wizyty u okulisty, w szczególności u osób po 50. roku życia, które znajdują się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na AMD.
Na czym polega leczenie zwyrodnienia plamki żółtej AMD?
Metody leczenia zwyrodnienia plamki żółtej zależą od postaci choroby (sucha czy mokra) oraz stopnia jej zaawansowania. Suchą postać AMD *uznawaną za wczesne stadium zwyrodnienia plamki żółtej) leczy się za pomocą zabiegów laserowych, np. laseroterapii 2RT. Przed zabiegiem niezbędne jest badanie kwalifikacyjne i wykonanie badania OCT, a czasami badania angiografii fluoresceinowej (AF).
Więcej o laseroterapii 2RT w Centrum Medycznym CONTACT-MED
W leczeniu wysiękowego AMD stosuje się iniekcje doszklistkowe z preparatów anty-VEGF, które mają na celu zahamować powstawanie nieprawidłowych naczyń krwionośnych oraz zapobiegać krwotokom podsiatkówkowym i obrzękowi siatkówki neurosensorycznej. Wybór leku, ilość wstrzyknięć, odstępy pomiędzy zabiegami i czas trwania kuracji ustala lekarz indywidualnie – w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Zastrzyki do oka podawane są w znieczuleniu miejscowym za pomocą kropli. Zabieg przeprowadzany jest w warunkach ambulatoryjnych w oddziale szpitalnym – oznacza to, że pacjent jeszcze tego samego dnia wraca do domu.
Leczenie AMD w ramach Programu Lekowego NFZ
Pacjenci, którzy cierpią na wysiękową formę zwyrodnienia plamki żółtej AMD, mogą skorzystać z leczenia w ramach Programu Lekowego NFZ. Program obejmuje badania diagnostyczne oraz terapię iniekcji doszklistkowych anty-VEGF). Warunkiem kwalifikacji do Programu Lekowego NFZ w leczeniu AMD jest aktualne skierowanie do specjalistycznego ośrodka okulistycznego wystawione przez lekarza chorób wewnętrznych, lekarza Podstawowej Opieki Medycznej (POZ) lub lekarza okulistę. Pacjent powinien również spełniać niektóre kryteria dotyczące wieku, rodzaju zwyrodnienia plamki AMD oraz ostrości wzroku. Pacjent powinien zgłosić się z aktualnymi badaniami OCT, potwierdzającymi aktywną błonę neowaskularną.
– Leczenie wysiękowego zwyrodnienia plamki żółtej AMD to proces, który w zależności od indywidualnych predyspozycji pacjenta może wymagać większej lub mniejszej liczby zabiegów. U niektórych pacjentów odpowiedź na lek następuje bardzo szybko, a u innych jest bardzo powolna – tłumaczy dr Maciej Stępień z CONTACT-MED.
Program Lekowy AMD i DME w Centrum Medycznym CONTACT-MED.
Szczegółowe informacje na temat leczenia pacjentów z chorobami siatkówki w ramach Programu Lekowego NFZ – AMD i DME można także uzyskać w naszej Poradni Okulistycznej lub w Szpitalu Okulistycznym CONTACT-MED przy ul. Wspólnej 6 w Łodzi – od poniedziałku do piątku, w godzinach od 9:00 do 17:00, lub pod numerem telefonu 42 630 15 50.
Dr n. med. Maciej Stępień to specjalista okulistyki i chorób oczu, szczególnie w leczeniu operacyjnym zaćmy i jaskry, w leczeniu retinopatii cukrzycowej oraz zwyrodnienia plamki żółtej (AMD). Wykonuje zabiegi laserowe oraz iniekcje leków doszklistkowych w leczeniu AMD. Absolwent Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Łodzi, w latach 2000-2002 odbył staż w Klinice Neurookulistyki Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Tybindze, gdzie zajmował się zagadnieniami z zakresu elektrofizjologii narządu wzroku oraz chorób dystroficznych siatkówki.