Zaćma to jedna z najczęściej występujących chorób oczu, która statystycznie dotyka około 800 tysięcy Polaków! Schorzenie związane jest z mętnieniem naturalnej soczewki naszego oka, które może wystąpić w wyniku starzenia się organizmu. Choroba nie atakuje nagle i zwykle rozwija się przez lata, kolory stają się blade, a obraz coraz bardziej nieostry. Takie sukcesywne, choć wcale nie gwałtowne pogorszenie wzroku może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Na szczęście, chorobę można wyleczyć za pomocą operacji usunięcia zaćmy.
Zaćmę usuwa się za pomocą zabiegu chirurgicznego, który polega na usunięciu zmętniałej soczewki i zastąpieniu jej sztucznym odpowiednikiem – sztuczną soczewką wewnątrzgałkową. W Centrum Medycznym CONTACT-MED wykonujemy zabiegi usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji.
Leczenie zaćmy w CONTACT-MED
Co to jest zaćma?
Nasza naturalna soczewka oka to przeźroczysta struktura, która jest otoczona tzw. torebką i znajduje się w gałce ocznej zaraz za tęczówką. Dzięki niej widzimy obraz i posiadamy zdolność do tzw. akomodacji, czyli dostosowania się oka do widzenia w różnych odległościach. W przypadku zaćmy (katarakty) soczewka staje się mniej elastyczna, dochodzi do jej stopniowego zmętnienia, w wyniku którego nasz wzrok stopniowo się pogarsza.
Najczęściej mamy do czynienia z tzw. zaćmą nabytą, na którą mogą mieć wpływ takie czynniki, jak wiek (zaćma starcza), cukrzyca czy urazy gałki ocznej. Niekiedy mówi się także o tzw. zaćmie powikłanej, która pojawia się jako powikłanie dużych wad wzroku (astygmatyzm i krótkowzroczność) lub w przebiegu innych chorób oczu, np. jaskry. W specjalistycznej klasyfikacji choroby zaćmy znajdujemy bardzo obszerny podział różnych rodzajów tej choroby, ponieważ wiele zależy m. in. od jej zlokalizowania, przyczyny, przebiegu, czasu pojawienia się czy sposobu leczenia.
Jakie są objawy zaćmy?
Zaćma nabyta rozwija się powoli. Dlatego przez wiele lat może nie dawać widocznych objawów. W miarę jej rozwoju, pojawiają się różne zaburzenia widzenia, które Pacjenci często dostrzegają, ale traktują je jako skutek przemęczenia wzroku. Są to na przykład takie objawy jak:
- pogorszenie widzenia na odległość,
- problem z postrzeganiem oraz rozróżnianiem barw,
- lepsze widzenie w pochmurne dni,
- uczucie dyskomfortu
- trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
„Objawy wzrokowe” zaćmy zależą przede wszystkim od typu choroby i jej umiejscowienia. Jeśli zmętnienie dotyczy tylnej torebki soczewki (tzw. zaćma podtorebkowa tylna), to upośledzenie widzenia jest większe w jasnym oświetleniu i przy patrzeniu z bliska niż przy patrzeniu w dal. Z kolei osoby z zaćmą jądrową, która znajduje się w środkowej części soczewki, widzą gorzej w jasnym oświetleniu, ale względnie dobrze widzą przedmioty z bliska. W przypadku zaćmy korowej, przy której zmętnienie początkowo zlokalizowane jest na obwodzie soczewki, pacjenci skarżą się na złe widzenie o zmroku oraz w ciemnych pomieszczeniach.
Przy zaawansowanej postaci zaćmy chorzy często mówią o widzeniu przedmiotów „jak przez brudną szybę” albo „przez mgłę”. Zwykle wtedy pojawia się również podwójne widzenie oraz występują problemy w odróżnianiu kolorów, zwłaszcza niebieskiego oraz fioletowego.
Jak przygotować się do zabiegu usunięcia zaćmy?
Zaćma postępuje stopniowo – od zaćmy początkowej (zmętnienie na obrzeżach soczewki), po zaćmę zaawansowaną, aż do jej postać dojrzałą (kiedy zmętnienie obejmuje całą soczewkę). Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest zabieg operacyjny, którego celem jest usunięcie naturalnej zmętniałej soczewki i zastąpienie jej sztuczną soczewką. Oprócz leczenia operacyjnego, są dostępne środki farmakologiczne, ale te jedynie spowalniają proces mętnienia soczewki.
Podstawą kwalifikacji do zabiegu usunięcia zaćmy są szczegółowe badania diagnostyczne u lekarza okulisty, które dostarczają informacji o stanie zdrowia narządu wzroku, rodzaju i stopniu zaawansowania zaćmy. Przed planowanym zabiegiem należy zgłosić się do swojego lekarza rodzinnego po zaświadczenie o stanie zdrowia, powinniśmy również wykonać badanie EKG. W dniu zabiegu pacjent powinien być w dobrej kondycji zdrowotnej, tj. wolny od wszelkich infekcji, jak np. przeziębienie, grypa, opryszczka itp. Przed operacją zaćmy nie należy również palić papierosów oraz stosować makijażu, a na około 6 godzin przed operacją chory powinien powstrzymać się od jedzenia oraz picia.
Jak wygląda operacja zaćmy? Na czym polega zabieg zaćmy?
Podczas zabiegu usunięcia zaćmy zmętniała soczewka oka zostaje usunięta i zastąpiona sztucznym odpowiednikiem. Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym kroplowym, w ramach tzw. chirurgii jednego dnia, trwa około 20-30 minut – o tym ile dokładnie trwa operacja zaćmy decyduje przede wszystkim stopień zaawansowania choroby oraz indywidualne uwarunkowania pacjenta. Metodą zabiegową w leczeniu zaćmy jest fakoemulsyfikacja, która pozwala na usunięcie katarakty bez konieczności znacznego nacinania torebki soczewki.
Rodzaje soczewek, które mogą zostać wszczepione podczas operacji zaćmy oka to:
- Soczewka jednoogniskowa – czyli soczewka wewnątrzgałkowa, która koryguje widzenie do dali, (okulary będą potrzebne do bliży i do odległości pośrednich np. do czytania i pracy przy komputerze).
- Soczewka wieloogniskowa – czyli zaawansowana soczewka wewnątrzgałkowa, które zapewniają ostrość wzroku do dali i bliży, bez używania okularów. Soczewki zawierają barwnik chroniący oko przed promieniowaniem UV, zmniejszając w ten sposób ryzyko wystąpienia AMD.
- Soczewki toryczne – wieloogniskowe lub jednoogniskowe, które umożliwiają jednoczesną korekcję istniejącego astygmatyzmu i mają na celu chronić oczy przed promieniowaniem UV, poprawia również kontrast widzenia i zmniejsza ryzyko wystąpienia AMD.
Zabieg usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji
Fakoemulsyfikacja to metoda usuwania zmętniałej soczewki oka za pomocą ultradźwięków, które rozbijają soczewkę. Następnie w miejsce usuniętej soczewki wszczepia się implant, czyli sztuczną soczewkę wewnątrzgałkową o określonej wcześniej mocy – jednoogniskową lub wieloogniskową, w zależności od potrzeb pacjenta. Co ciekawe, w czasie implantacji sztucznej soczewki jest ona złożona i dopiero w oku rozkłada się i zajmuje właściwą pozycję. Dlatego przy operacji usunięcia zaćmy metodą fakoemulsyfikacji ważne jest doświadczenie i ogromna precyzja chirurga! Bo nawet minimalne przesunięcie soczewki oznacza pogorszone widzenie pacjenta – im więcej zabiegów operacji zaćmy wykonał specjalista, tym szybciej je przeprowadza.
Obecnie systemy operacyjne stosowane przy operacji zaćmy umożliwiają okuliście stworzenie planu unikalnych cech oka pacjenta. Następnie, przeniesienie ich na obraz, który zostaje „nałożony” na rzeczywisty obraz oka podczas zabiegu. Leczenie zaćmy metodą fakoemulsyfikacji ma zastosowanie przy usuwaniu każdego rodzaju zaćmy.
Rekonwalescencja po zabiegu usunięcia zaćmy
Po zabiegu usunięcia zaćmy operowane oko jest narażone na negatywne działanie różnych czynników zewnętrznych. Dlatego po powrocie do domu, pacjent powinien stosować się do wszystkich zasad rekonwalescencji i zaleceń swojego lekarza okulisty. Całkowity powrót do zdrowia następuje po około 4-6 tygodniach od daty zabiegu. Szczególnie ważny jest czas pierwszych 24 godzin po zabiegu, ponieważ to wtedy oko jest najbardziej narażone na ryzyko pojawiania się infekcji czy zmian ciśnienia wewnątrzgałkowego. Po operacji usunięcia zaćmy konieczne jest wykonanie kontroli okulistycznej na drugi dzień oraz po tygodniu od zabiegu.
W kolejnych dniach od usunięcia zaćmy pacjent powinien unikać wysiłku fizycznego, nie spać na boku po stronie operowanego oka oraz zachować wszelką ostrożność podczas wykonywania codziennych czynności, takich jak mycie twarzy czy włosów. Powinien również w tym czasie wyposażyć się w okulary przeciwsłoneczne i na jakiś czas zrezygnować z uprawiania sportów, nie przebywać w zadymionych i zakurzonych pomieszczeniach. W okresie rekonwalescencji okulista przepisuje także specjalne krople do oczu, które mają zapobiegać stanom zapalnym.
W Centrum Medycznym CONTACT-MED diagnozujemy oraz leczymy zaćmę zarówno prywatnie, jak i w ramach kontraktu z NFZ.