Jaskra jest drugą po zaćmie najczęstszą przyczyną ślepoty – jednak dużo groźniejszą, ponieważ utrata wzroku z powodu jaskry jest nieodwracalna. Szacuje się, że na jaskrę choruje około 800 tysięcy Polaków. Nazywana „cichą złodziejką wzroku”, bo przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, a jednocześnie w sposób postępujący uszkadza nerw wzrokowy. Co warto wiedzieć o jaskrze?
Co to jest jaskra?
Jaskra (inaczej glaucoma) to choroba oczu, która polega na zaburzeniu napływu i odpływu cieczy wodnistej w przedniej komorze oka. Ciecz gromadzi się, ponieważ jej przepływ zostaje zaburzony, co skutkuje podniesieniem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Z kolei podwyższone ciśnienie w oku wywołuje ucisk na nerw wzrokowy, co prowadzi do jego stopniowego uszkodzenia i pogorszenia jakości widzenia.
Rodzaje jaskry
Jaskra traktowana jest jako zespół kilku schorzeń charakteryzujących się wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Tradycyjny podział obejmuje jaskrę otwartego lub zamkniętego kąta przesączania, pierwotną lub wtórną. Co istotne, o rozpoznaniu jaskry decyduje wpływ ciśnienia na nerw wzrokowy, a nie sama jego wysokość.
Jaskra pierwotna rozwija się bez zidentyfikowanej przyczyny, zaś jaskra wtórna powstaje w przebiegu innych chorób oka – związanych najczęściej z cukrzycą, zaćmą, stanami zapalnymi, nowotworem czy urazem oka.
Kto choruje na jaskrę?
Główną przyczyną jaskry jest wysokie ciśnienie w gałce ocznej, jednak warto również wymienić predyspozycje genetyczne, wiek oraz choroby współistniejące. Na jaskrę najczęściej chorują osoby starsze, ale może ona występować również u osób młodych, u których glaucoma była obecna wcześniej w rodzinie. W grupie ryzyka są też cukrzycy oraz osoby zmagające się z wysokim ciśnieniem tętniczym.
Inne czynniki ryzyka zachorowania na jaskrę to:
- zaawansowane wady wzroku,
- miażdżyca i hiperlipidemia,
- stres i częste migreny,
- urazy oka,
- przebyte operacje oka,
- leki kortykosteroidowe (zwłaszcza w postaci kropli do oczu).
Objawy jaskry
Choć jaskra to „cicha złodziejka wzroku” – co oznacza, że jej objawy w wielu przypadkach są słabe lub niewidoczne i niezauważalne nawet przez wiele lat! – występuje kilka symptomów, które mogą oznaczać, że jaskra rozwija się w naszym oku.
Najczęściej występujące jaskry objawy to:
- widzenie tzw. aureoli wokół źródeł światła (efekt halo),
- pogorszenie wzroku,
- zaczerwienienie oka,
- rozmyta tęczówka oka (zwłaszcza u noworodków),
- nudności lub wymioty,
- ból oka,
- zwężenie pola widzenia (widzenie tunelowe).
Co istotne, w przebiegu jaskry wtórnej objawy najczęściej dotyczą jednego oka, a w jaskrze pierwotnej można je zaobserwować w obu oczach.
Leczenie jaskry
Dzięki współczesnym metodom leczenia, możemy w porę zatrzymać rozwój jaskry i nie dopuścić do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Chorobę lekarz okulista może zdiagnozować podczas rutynowych badań kontrolnych – dlatego tak ważne są regularne wizyty u okulisty, co najmniej raz na 2 lata, a w przypadku pacjentów po 40. roku życia i z chorobami towarzyszącymi (np. cukrzyca, nadciśnienie) co roku.
Podczas takiej wizyty specjalista przeprowadza wywiad z pacjentem i wykonuje m.in. badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometrię). Na podstawie otrzymanych wyników, okulista może postawić pierwszą diagnozę, którą weryfikuje kolejnymi badaniami specjalistycznymi w kierunku jaskry. Są to:
- badanie kąta przesączania (gonioskopia),
- badanie nerwu wzrokowego za pomocą optycznej tomografii (OCT),
- badanie pola widzenia (perymetria).
Jaskra to zespół schorzeń, dlatego nie ma jednej skutecznej metody leczenia. W przypadku nieprawidłowości wykrytych we wczesnej fazie rozwoju okulista zaleca stosowanie kropli do oczu, które obniżają ciśnienie w gałce ocznej. Zaleca również regularne wizyty kontrolne, aby na bieżąco sprawdzać ciśnienie wewnątrzgałkowe i jego wpływ na nerw wzrokowy.
W zaawansowanym stadium jaskry, gdy ciśnienie w oku jest bardzo wysokie, konieczne jest wykonanie zabiegów, które mają za zadanie je obniżyć.
W CONTACT-MED w Łodzi stosujemy różne metody leczenia jaskry:
- trabekulektomia z irydektomią – to najczęściej wykonywany zabieg w leczeniu jaskry, stosowany w stadiach średniozaawansowanych i zaawansowanych;
- sklerektomia głęboka – metoda, która ma zastosowanie w leczeniu jaskry pierwotnej i wtórnej, tzw. otwartego kąta przesączania;
- laseroterapia Cyclo G6 – to metoda leczenia jaskry, która stanowi alternatywę dla leczenia operacyjnego;
- MLT trabekuloplastyka (laser mikropulsowy) – polega na stymulowaniu laserem obszaru odpowiedzialnego za odpływ płynu z przedniej komory oka;
- SLT selektywna trabekuloplastyka – polega na wykonaniu kilkudziesięciu przypaleń laserem w kącie przesączania, dzięki którym ułatwiony jest odpływ cieczy wodnistej z gałki ocznej.
Postępującą jaskrę możemy zatrzymać, a możliwości leczenia i profilaktyki jest wiele. Im szybciej zdiagnozujemy chorobę, tym mniejsze skutki i ryzyko bezpowrotnej utraty wzroku. W CONTACT-MED leczymy jaskrę w ramach NFZ oraz prywatnie, stosujemy specjalistyczne metody diagnostyczne i zabiegowe.